پیشگیری از انفولانزا

ارتقا معدل-نویسنده خانم رضایی

راهبردهایی برای افزایش معدل

برای ارتقاء نمرات کارهای زیادی می‌توان انجام داد. اما تجربه بچه‌های ممتاز نشان می‌دهد که اگر راهبردهای زیر را دنبال کنید، به طور یقین بالا‌ترین نمره را به دست می‌آورید:

* کلاس‌های غیردرسی خود را محدود‌تر کنید؛

نمی‌شود با ۳ روز کلاس زبان، موسیقی و... روی درس متمرکز شد. ساعات مطالعه‌تان را تا جایی که می‌توانید افزایش دهید و بیشتر انرژیتان را روی درس خواندن متمرکز سازید.

* راز کسب نمره، عشق و علاقه و خوب خواندن است.

تا وقتی برای پدر و مادر یا معلم درس می‌خوانید، برای رفع تکلیف کار خواهید کرد. در‌این نوع درس خواندن‌ها، شور و کیفیتی وجود ندارد. در این صورت شما جزو آدم‌های نیمه موفق خواهید بود. ولی اگر به خاطر دلتان، خوب درس بخوانید، در تحصیل و کسب نمره موفق می‌شوید. پس عاشق کارتان باشید.

* برای خوب خواندن، باید به کتاب درسی مسلط شوید.

همه مطالب به ویژه دروس اختصاصی را به طور مفهومی و دقیق بخوانید، حتی اگر لازم بود از کتاب کمک درسی استفاده کنید، تمام «فعالیت‌ها»، «مثال‌ها»، «فکر کنید‌ها»، «خود را بیازمایید‌ها» و پرسش‌های انتهای هر فصل کتاب درسی را یک به یک و با دقت پاسخ دهید. این پرسش‌ها ارزش سؤالی زیادی دارند.

* پس از مطالعه مفهومی و حل تمرین‌های کتاب، ‌اشکالات خود را برطرف کنید. از نکاتی که آموخته‌اید، یادداشت بردارید، سپس تمرینات مفهومی بیشتری از کتاب‌های کمک درسی حل کنید.

* اما حل تست! حل تست تا حدی به تسلط شما کمک می‌کند؛ از تست به عنوان سؤال و مسئله استفاده کنید، ولی نباید حل تست را، آن هم با راه حل‌های تستی، جایگزین مسائل تشریحی کرد. حل تست، بیشتر یک اندوخته برای کنکور سال بعد است. تازه باید مراقب باشید از راه حل‌های کوتاه تستی برای حل مسائل تشریحی به ویژه سؤال‌های امتحانات نهایی استفاده نکنید.

* وقتی می‌توانید به سراغ حل تست بروید که اولاً:

در هیچ درسی عقب افتادگی نداشته باشید، ثانیاً: درس‌هایتان را با کمک منابع، آنقدر عمیق مطالعه کرده باشید که بتوانید به راحتی به تمرین‌های تشریحی پاسخ دهید.

 مهارت‌های امتحانی را تمرین کنید

تقریباً همه بچه‌های سال سوم احساس می‌کنند همه چیز را می‌دانند و برای گرفتن نمره ۲۰ در امتحان‌ها شرکت می‌کنند، اما در عمل نمره کارنامه آن‌ها ۲، ۳ نمره کمتر از انتظارشان می‌شود. اگر از آن‌ها علت را بپرسید، می‌گویند: «چیزی نبود، اشکالات الکی، بی‌دقتی، بی‌خودی.» اما تحقیقات نشان می‌دهد که کم شدن نمره اکثر بچه‌های دبیرستانی، بیشتر به خاطر ضعف مهارت‌های امتحانی به ویژه مهارت نوشتاری آنان است نه بی‌دقتی و اشکالات الکی! حواستان جمع باشد برای کسب نمره بالا، خوب دانستن کافی نیست؛ بلکه باید یاد بگیرید آنچه که آموخته‌اید را خوب بیان کنید. برای این منظور:

* نمونه سوالات امتحانات نهایی را حل کنید.

پس از یاد گرفتن کامل مطلب، حل تمرین‌های کتاب درسی و برطرف کردن‌ اشکالات، نمونه سؤال‌های امتحانات نهایی یا هماهنگ کشوری را حل کنید. سعی کنید طرز پاسخگویی به سؤال‌های نهایی را خوب بیاموزید. همچنین با روش تصحیح اوراق خوب آشنا شوید.

* لزوما سوالات هر سال شبیه هم نیست.

این خطاست که فکر کنید سؤال‌های امتحان نهایی سال بعد باید شبیه سال‌های قبل باشد؛ در دو سه سال اخیر، طراحان تلاش کردند سؤال‌های مفهومی را در قالب‌های جدید و نو طرح کنند. به همین خاطر تاکید می‌کنیم که روی سؤالات مفهومی منابع کمک درسی بیشتر کار کنید.

*مراقب باشید اگر بدخط هستید و از کارهای نوشتاری مانند حل تمرینات گریزانید، بیشتر در معرض بد امتحان دادن و پایین آمدن نمره و معدل قرار دارید.

* به‌ اشکالات خود حساس باشید. بسیاری از بچه‌ها‌ اشکالات ساده مانند خطای محاسبه، درست نخواندن متن سؤال و... را‌ اشکال نمی‌دانند. آنها بلد نبودن‌های بزرگ را‌ اشکال می‌دانند و بسیاری هم در توهم بلد بودن هستند. این نگاه به اشکال و اشکال‌گیری، حساس نیست، ولی بچه‌های ممتاز، حتی با یک‌ اشتباه ساده محاسباتی، دوباره مسئله را حل می‌کنند. آن‌ها نسبت به ساده‌ترین اشکالات خود بی‌رحم هستند.

این تجربه را از آن‌ها بیاموزید! برای گرفتن نمره ۱۸ یا ۱۹ دانستن مطلب کافی است، ولی برای گرفتن نمره ۲۰، تسلط و حساسیت به اشکالات اهمیت بیشتری دارد.

عقب افتادگی درسی را جبران کنید

* از تلنبار شدن درس‌ها جلوگیری کنید. از هر فرصتی از جمله تعطیلات برای جبران عقب افتادگی درسی خود استفاده کنید.

* اگر عقب افتادگی‌تان در یک درس زیاد است، از ابتدای کتاب شروع نکنید؛ در این حالت بهتر است اول درس‌های جدید مدرسه را بخوانید، سپس یک یا چند مبحث عقب افتاده را انتخاب کرده و در اوقات اضافی آن‌ها را جمع و جور کنید!

* اگر‌ اشکالات شما در دروسی مانند عربی یا ریاضی و... ریشه‌ای است یا خودآموزیتان کند است یا علاقه زیادی به آن درس ندارید، بهتر است با کمک معلم آن‌ها را برطرف سازید؛ در این صورت پیشرفت‌تان سریع‌تر می‌شود.

خوب برنامه‌ریزی کنید

* سعی کنید در شروع به طور روزانه برنامه‌ریزی کنید و در صورتی که موفق به انجام آن شدید، به صورت ۲ تا ۳ روزه برنامه‌ریزی کنید. وقتی برنامه هفتگی داشته باشید که از نظم خود مطمئن شدید.

 * به روز باشید، تکالیف هر روز مدرسه را در همان روز تک به تک انجام دهید؛ این راز منظم شدن و جلو زدن از سایرین است.

* تکالیف زیاد و پر حجم یک درس را در طول هفته تقسیم کنید.

* اگر می‌خواهید موفق باشید، در دروسی که تکالیف معلم را کافی نمی‌دانید، یک برنامه تکمیلی و جبرانی با کتاب‌های کمک درسی تنظیم کنید. فراموش نکنید که تکلیف فعالیتی است که شما باید برای موفقیت انجام دهید و فقط محدود به کارهایی که معلم از شما می‌خواهد، نمی‌شود.

* سعی کنید طوری عمل کنید که تکالیف و دروس مربوط به هر هفته را در همان هفته تمام کنید و بدهکاری درستان را به هفته بعد منتقل نکنید. در یک کلام، خودتان را بیشتر با مدرسه‌تان هماهنگ سازید و به هیچ وجه از برنامه‌های مدرسه فاصله نگیرید.

نکاتی درمورد امتحانات

 

***نکات قابل توجه قبل ازشروع امتحان

1. توجه داشته باشید توکل به خدا , آرامش و اعتماد به نفس و پشتکار و برنامه ریزی مهمترین عوامل موفقیت در امتحان است.
2. سعی کنید هرگونه برداشت نا به جا از امتحانات و ناراحتی و انزجار و نفرت از امتحان دادن را از خود دور کنید. زیرا امتحان جزء لاینفک زندگی ماست .
3. روز های قبل از امتحان هر چیز را که باعث حواس‌پرتی می‌شود کاملا کنار بگذاریدزیرا توجه به سایر چیزها باعث از بین رفتن تمرکز شما می‌شود. و کاهش تمرکز روی درس خود به خود اضطراب به وجود می‌آورد.
4. آغاز کار مطالعه با یاد خدا و به جا آوردن نماز واجب و تلاوت آیاتی از کلام الله مجید آرامش را برایتان به ارمغان می آورد .
5. همواره سعی کنید امنیت و آرامش را در خانه فراهم کنید و برای مطالعه یک مکان آرام و بی سروصدا را مد نظر قرار دهید.
6. در اتاقی که مطالعه می کنید عوامل مزاحم از جمله تلفن ثابت، تلفن همراه، تلویزیون و... را از خود دور نمایید.
7. حتما وسایل و مکان مطالعه را قبل از مطالعه، مرتب و منظم نمایید. تنها وسایلی را که واقعا مورد نیازتان می باشد مقابلتان قرار دهید.
8. در خود تمرکز ایجاد نمایید و تمام حواس خود را در جهت مطالعه قرار دهید.
9. هنگام مطالعه خود را به جای معلم قرار دهید و سوالات امتحانی را طرح نمایید .
10. سوالاتی را که قبلا معلم از شما امتحان گرفته یا در اختیارتان قرار داده است مجددا مرور کنید .
11. تاکیدات معلم در زمان تدریس یا پرسشهای او را مجددا یادآوری کنید .
12. نمونه سئوالات امتحان سال های قبل را تهیه کنید و به بررسی آنها بپردازید تا با نحوه وسبک طرح سئوالات آشنا شوید.
13. برای امتحانات پایان ترم، سؤالات امتحانات کلاسی را دوره کنید و اشتباهات قبلی خود را بررسی کنید تا اشتباهات گذشته را تکرار نکنید.
14. اشکالات درسی خود را یادداشت کنید و در روزهای باقیمانده تا امتحانات و در فواصل امتحانات از دوستان و همکلاسی ها و اعضای خانواده و در صورت دسترسی از معلم بپرسید. و این کار را تا حد اکثر شب قبل از امتحان انجام دهید .
15. مطالعه عمیق و دقیق موضوعات درسی و ایجاد ارتباط ذهنی بین مطالب کمک بزرگی به یادگیری بهتر دروس خواهد داشت
16. خلاصه کردن و بازنویسی مطالب می تواند کمک بزرگی در هنگام مرور و یادآوری مطالب بنماید .
17. حتی المقدور برنامه مطالعه در ایام امتحانات به گونه ای تنظیم کنید که در شب امتحان استراحت به میزان لازم وجود داشته باشد.
18. وقت خود را به گونه ای تنظیم کنید که به اندازه کافی فرصت مطالعه همه دروس را داشته باشید .
19. پس از تلاش خود در درس خواندن و فهمیدن مطالب خود را تمجید و تشویق کنید.
20. وقت خود را با افرادی بگذرانید که از آرامش خوبی برخوردارند وبه شما روحیه یا به قولی انرژی مثبت می‌دهند.

21. اصولا هر وقت فکری منفی به سراغ شما آمد فورا همان فکر را به شکل مثبت تغییر دهید و با صدای بلند برای خود تکرار کنید. مثلا ممکن است فکرکنید: همه بچه‌ها یک دور کامل درس را خوانده‌اند و به آن مسلط هستند اما من هنوز با کتاب سر و کله می‌زنم. اگر چنین فکری به سراغ‌تان آمد بلافاصله به خود تلقین کنید که توانسته اید با مطالعه کافی و مفید، نمرات بهتری بگیرید و با صدایی رسا بگویید:" من قبلا هم چنین امتحان‌هایی داده‌ام و اکثر مواقع هم نمره خوبی گرفته‌ام."

22. به دقت درسی را که امتحان دارید مطالعه کرده و با تمام توان از فرصت بهره بگیرید و بدانید از دست دادن چنین ایام مهمی جبران ناپذیر نخواهد بود.
23. برنامه مطالعه خود را طوری تنظیم کنید که بعد از حداقل یک بار مطالعه دقیق و عمقی مطالب، حداقل یک بار مطالب امتحانی خود را مرور کنید.

24. روزهای قبل از امتحان حتما مثل شرایط امتحان و با زمان بندی مشابه از خود امتحان بگیرید .
25. قبل از دوره کردن هر مطلب جدید نفس عمیق بکشید و سعی کنید ذهن خود را از هر فکر دیگری پاک کنید. در ضمن در پایان جدول زمان‌بندی که برای خود تهیه کرده‌اید زمانی را برای قدم زدن در هوای آزاد در نظر بگیرید. این کار باعث می‌شود قبل از امتحان فردا احساس آرامش عمیقی به شما دست دهد.
26. برنامه امتحانات را در محل مناسب به نحوی که در معرض دید باشد نصب نمایید .
27. بهتراست شب قبل از امتحان دوش بگیرید
28. مطابق معمول هر شب استراحت کنید تا روز بعد با شادابی و نشاط بیشتری در جلسه امتحان حضور یابید سعی کنید شام را مختصر و سبک میل کنید.
29. قبل از رفتن به بستر وسایل لازم و ضروری را برای امتحان فردا را اماده سازید.
30. از مشاجرات خانوادگی و رفت و آمد های فراوان و حضور در مکان های شلوغ و پر سر و صدا و دیدن یا شنیدن بیش از حد برنامه های تلویزیونی و سایر عواملی که موجب اتلاف وقت تشویش خاطر و حواسپرتی می گردند پرهیز کنید
31. پس از بیداری و به جای اوردن نماز نخوابید و به مرور کتاب درسی و فرمولهای آن بپردازید.
32. حتما صبحانه مناسب و یا ناهار مختصر صرف کنید.بدون تغذیه مناسب مغز شما برای انجام فعالیتهای لازم دچار مشکل خواهد شد.
33. سعی کنید زودتر از معمول روزانه از خانه خارج شوید تا مسائلی مانند ترافیک باعث ایجاد نگرانی و تشویش از دیر رسیدن به جلسه نگردد.
34. با گامهای آهسته و بدون تعجیل به مدرسه آمده و با گامهای آهسته به محل برگزاری امتحان بروید .
35. با آمادگی کامل و به موقع در سر جلسه‌ی امتحان حاضر شوید. و مطمئن شوید وسایل مورد نیاز مثل مداد، خودکار، ماشین حساب، لغت نامه و ساعت را به همراه دارید . با این کار همه چیز در دسترس شما خواهد بود و ضمن آرامش نیازی به قرض گرفتن وسایل دیگران پیدا نخواهید کرد.
36. با اطمینان خاطر و آرامش کامل در امتحان شرکت کنید. مثبت اندیشی کنید. همواره این جملات را در ذهن خود تکرار کنید: " من برای امتحان کاملا آماده ام و به خوبی از عهده آن برمی آیم. " نگرانی را از خود دور کنید. هر گاه احساس نگرانی کردید، چند نفس عمیق بکشید تا آرام شوید.
37. قبل از امتحان با دوستانتان راجع به اضطراب و دل‌شوره و امتحان صحبت نکنید. بهتر است بدانید که نگرانی هم‌چون یک بیماری مسری قابل سرایت به دیگران است.
38. آرام ولی هوشیار باشید. اگر حق انتخاب دارید، مکان مناسبی را برای نشستن انتخاب کنید. نیمکتی را انتخاب کنید که بر روی آن فضای کافی برای کار داشته باشید. به پشتی نیمکت تکیه دهید و راحت باشید.

39. آرامش داشتن در روز امتحان فوق العاده اهمیت دارد. افرادی که کارهای خود را منظم تر برنامه ریزی می کنند و به انجام می رسانند کمتر در شرایط تنش امتحان قرار می گیرند.

40. از مرور مطالب درسی در ساعات قبل از امتحان با دوستان و همکلاسی هایتان جدا خودداری کنید زیرا می تواند زمینه ساز اضطراب در شما باشد . بنابراین طوری برنامه ریزی کنید که فعالیتهای درسی راکه قرار بوده با همراهی دوستان خود انجام دهید در روزهای قبل انجام داده باشید .
41. بررسی واطلاع از میزان یادگیری و تلاش دیگران کمکی به یادگیری بهتر شما نخواهد داشت و تنها خواهد توانست نگرانی و اضطرلبتان را افزایش دهد بنابر این بر کنجکاوی خود غلبه کنید

نکات قابل توجه هنگام برگزاری امتحان***

42. با آمادگی کامل و به موقع در سر جلسه امتحان حاضر شوید.
43. آرام ولی هشیار باشید و در سر جای خود با آرامش و گامهای آهسته مستقر شوید.
44. اگر امتحان در کلاس خودتان برگزار می شود سعی کنید در جای همیشگی خود در کلاس بنشینید.
45. یاد خداوند و کمک گرفتن از او و تلاوت آیاتی چند از قران کریم میتواند آرامش را به شما هدیه دهد . ((یاد خداوند آرام بخش دلهاست ))
46. اگر در جلسه امتحان دچار آشفتگی و اضطراب شدید از تکنیک‌های وقفه آزمون استفاده کنید؛ برای چند دقیقه امتحان را رها کنید و کارهای زیر را انجام دهید:
- تحرک جسمانی و کشش عضلانی: پا را کف زمین گذاشته و ستون فقرات خود را کاملا عمودی و صاف نگه دارید.
- یک ماده قندی مانند خرما یا شکلات در دهان بگذارید.
- نفس عمیق بکشید، چند ثانیه نگه دارید و بعد به طور کامل آرام بیرون دهید و تا 3 بار تکرار کنید
47. در جلسه امتحان هر مسئله و مشکلی را که انرژی مفید شما را کاهش می دهد و ذهن را درگیر می کند حذف نمایید.
48. توجه داشته باشید نگاه کردن به دیگر دانش آموزان و نحوه عملکرد آنان می تواند موجب اضطراب زیادی در حین امتحان شود. مانند دیدن دانش آموزی که تند تند می‌نویسند یا... .. بنابراین تمام توجه خود را بر روی ورقه امتحانی تان متمرکز نمایید تا آرامش بیشتری داشته باشید
49. برای برداشتن برگه امتحان چند لحظه مکث کرده و آنرا با آرامش برذارید .
50. در نوشتن پاسخ ها با دقت عمل کنید و خود را به جای معلمی قرار دهید که می خواهد همین برگه امتحانی را صحیح کند.
51. حتما وقت را در نظر بگیریدو زمان را تنظیم کنید .
52. در ابتدا نگاهی گذرا به سؤالات بیندازید. حدودا 10% از وقت خود را برای این کار صرف کنید. کلمات کلیدی ( در سؤالات ) را مشخص کنید و برای پاسخ دادن به سؤالات زمان‌بندی کنید. در حالی‌که سؤالات را می‌‌خوانید، نکاتی که به ذهن‌تان می‌‌رسد و می‌‌توانید مفید باشد را در کنار آن‌ها یادداشت کنید.
53. برای پاسخ‌گویی به سؤالات از یک برنامه منظم پیروی کنید. ابتدا به سؤالات ساده تر پاسخ دهید و بعد به آن‌ها که نمره بیش‌تری دارند. سپس به ترتیب به سوالاتی پاسخ دهید که:
- مشکل تر هستند.
- جواب دادن به آن‌ها وقت بیش‌تری می‌‌گیرد.
- نمره کم‌تری دارند.
- اگر پاسخ سوالی را نمی‌دانید، هرگز روی سوال ترمز نکنید که موجب هدر رفتن وقت می‌شود.
54. در امتحانات تستی برای انتخاب پاسخ درست دقت کنید.
- ابتدا پاسخ‌هایی را که می‌‌دانید اشتباه است، کنار بگذارید.
- اگر تست نمره‌ی منفی ندارد، از بین پاسخ‌های باقی مانده، پاسخ صحیح را انتخاب نمایید و یا حدس بزنید.
- اگر امتحان نمره منفی دارد و شما دلیل خاصی برای انتخاب پاسخ خود ندارید، حدس نزنید.
- شک نکنید، معمولا اولین گزینه ای که انتخاب می‌‌کنید، پاسخ صحیح است. پس پاسخ خود را تغییر ندهید، مگر اینکه واقعا به نتیجه‌ی قطعی رسیده باشید.
55. در امتحانات تشریحی، قبل از پاسخ دادن به سؤالات خوب فکر کنید.
- ابتدا نکات مهمی را که راجع به سؤالات به دهنتان می‌‌رسد، در چرک نویس یادداشت کنید.
- این نکات را به ترتیب شماره گذاری کنید.
- سپس آن‌ها را تنظیم کرده و پاک‌نویس کنید.
56. در پاسخ به سؤالات تشریحی، به اصل موضوع بپردازید و حاشیه نروید.
- در جمله‌ی اول موضوع اصلی را بیان کنید.
- مقدمه ای برای آن بنویسید.
- سپس موضوع را با جزئیات بیش‌تری شرح دهید.
- به سؤال توجه کنید و فقط به آنچه از شما خواسته شده پاسخ دهید. از توضیحات غیر ضروری و مثال‌های اضافی بپرهیزید.
57. 10% از وقت امتحان را برای مرور مطالب کنار بگذارید.
- در انتها تمام سؤالات را مرور کنید.
- مطمئن شوید که به تمام سؤالات پاسخ داده اید.
- پاسخ‌ها را یک بار دیگر بخوانید و در صورت لزوم جمله بندی، املای کلمات و ... را تصحیح کنید.
58. سعی نمایید به سئوالات با خودکار آبی پاسخ داده و حتما خوش خط و مرتب بنویسید . شکل‌ها را با دقت رسم کنید که تصحیح‌کننده ورقه شما از خواندن آن لذت ببرد و قطعا در تصحیح برگه شما موثر است..
59. بدانید که همیشه یک پاسخ ضعیف و ناقص بهتر از هیچ است.
60. سعی کنید عجله ای برای تحویل دادن ورق نداشته باشید و تا انجا که می توانید درباره سوالات فکر نمایید.

*** نکات قابل توجه پس از امتحان

61. اکنون امتحان به پایان رسیده است و شما تمام تلاشتان را انجام داده اید پس به خدا توکل کنید و امیدوار باشید و تمام نیروی خود را بر امتحان بعد متمرکز نمایید
62. در صورت عدم دستیابی به انتظارات خود سعی کنید واقع بینانه به ارزیابی آن بپردازید و قبل از همه بدانید دنیا به اخر نرسیده است اگر کمی بهتر بیاندیشید متوجه خواهید شد که همه چیز در این امتحان خلاصه نشده است باید از این امتحان برای موفقیت در امتحانات دیگر درس بیاموزید.
63. قبل از انداختن تقصیر به گردن دیگران (سخت بودن سوالات و کم بودن وقت و...)به نقاط ضعف خود پی برده و در صدد رفع مشکلات برایید و در پی برنامه ریزی صحیح و عملی برای دیگر امتحانات باشید.

عوامل موفقیت در تحصیل- نویسنده :فاطمه رضایی

راه‌های دست یابی به موفقیت تحصیلی.
1 توجه به پیش نیازهای یادگیری: برای دست یابی به پیشرفت تحصیلی ابتدا لازم است پیش نیازهای یادگیری مورد توجه قرار گیرند:
الف ـ وجود هدف برای یادگیری.
ب ـ وجود انگیزه کافی برای یادگیری.
ج ـ وجود توجه و دقت کافی نسبت به مطلب آموختنی.
الف ـ راه ایجاد هدف برای یادگیری: در فرایند تحصیل، دانش آموزان هنگامی به نتیجه رضایت بخش دست می‌یابند که هدف از آموختن هر مطلب یا ماده درسی را به خوبی بدانند. برای تحقق این امر لازم است علاوه بر تعیین هدف کلی از آموزش هر درس به تعیین هدف‌های کوتاه مدت که در فاصله زمانی کمتری به دست می‌آید اقدام کرد.
ب ـ راه ایجاد انگیزه: برای ایجاد انگیزه تحصیلی در دانش آموزان می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
1 طرح آموختنی‌ها به صورت پرسش‌های جالب و جذاب.
2 قرار دادن دانش آموزان در تماس مستقیم با آموختنی‌ها.
3 ایجاد زمینه برای انتقال و ارائه آموخته‌های دانش آموزان در بین جمع.
4 بیان محاسن آموختن مطالب و معایب ندانستن آن‌ها.
5 آگاه نمودن یادگیرینده از میزان پیشرفت خود در جریان تحصیل.
6 استفاده از عوامل بر انگیزنده یا تشویقی مانند تشویق‌های کلامی (مرحبا، آفرین) و تشویق‌های غیر کلامی «دادن هدیه، تشویق نامه کتبی».
شایان ذکر است در به کار بردن روش‌های تشویقی بایستی به «سن و تفاوت‌های فردی» دانش آموزان توجه کرد؛ به عنوان مثال فراگیران در دوره پیش از دبستان و دبستان بیشتر با روش‌های غیر کلامی بر انگیخته می‌شوند.
ج ـ راه ایجاد توجه و دقت: دست اندرکاران آموزش و پرورش باید بدانند میزان توجه و دقت در دانش آموزان به عوامل متعددی مانند تفاوت‌های فردی، علائق، نیازها و سن بستگی دارد؛ مثلاً کودکان 3 تا 4 سال به مدت 5 تا 10 دقیقه و کودکان 4 تا 5 ساله، 15 دقیقه و کودکان 5 تا 6 ساله، 15 تا 20 دقیقه می‌توانند حواس خود را برای یادگیری مطلبی متمرکز کنند.
هم چنین لازم است رابطه میان زمان «توجه و دقت» با «نوع درس و فعالیت» در نظر گرفته شود؛ زیرا اگر دانش آموزان مجبور شوند چند درس را که نیاز به کار ذهنی داشته و ویژگی‌های همسان دارند در یک روز مطالعه کنند به مرور از وسعت و دامنه دقت آن‌ها کاسته می‌شود. برای ایجاد دقت و توجه بیشتر به مطالب آموختنی بهتر است مواد یادگیری تا آن جا که امکان دارد با تصاویر مختلف همراه شود. در ارائه مطلب از محرک‌های شنوایی (بیان شعر، داستان، مَثَل و همچنین تغییر تن صدا) استفاده کرد.
2 زمان مناسب برای یادگیری: هر شخص در ساعات معینی از روز و شب کار ذهنی را بهتر انجام می‌دهد؛ اما تحقیقات نشان می‌دهد که در ساعات اول روز آمادگی برای یادگیری بیشتر است، لذا توصیه می‌شود درس‌هایی که نیاز به تمرکز و دقت ذهنی بیشتری دارد در «ساعات اول روز» مطالعه شوند. هم چنین تجربه نشان داده است که قدرت فراگیری یک دانش آموز در آغاز، نیمه و پایان جلسه درس یکسان نیست. آن چه در ابتدا و پایان یک جلسه درسی ارائه می‌شود بهتر در ذهن اثر می‌گذارد، بنابر این توصیه می‌شود حتماً در اواخر جلسه، مطالب درسی به طور خلاصه تکرار شود. هم چنین طبق بررسی‌های انجام شده «رابطه معکوس» بین مدت زمان انجام یک کار و میزان دقت وجود دارد، بنابر این توجه داشته باشید زمان اختصاص داده شده برای هر جلسه یادگیری طولانی نباشد.
3 پُر یادگیری: برای این که دانش آموزان آنچه را یاد می‌گیرند بتوانند زمان طولانی نگه دارند بایستی به جای یادگیری، پُر یادگیری کنند. در پریادگیری، یادگیری زیادتر از حد لازم انجام می‌شود و فراگیرنده به تکرار مجدد مطالب آموخته شده می‌پردازد.
4 خواندن با صدای بلند: اگر دانش آموزان مطالب را با صدای بلند بخوانند (طوری که خود نیز بشنوند) با این عمل از دو حس بینایی و شنوایی به صورت همزمان استفاده می‌کنند، لذا یادگیری آسانتر می‌شود.
5 از بر خواندن مطالب: از بر خواندن مطالب، میزان کارآیی حافضه را در نگهداری و به یادآوری مطالب زیاد می‌کند. منظور از اصطلاح «از بر خوانی» فقط حفظ کردن عین یک متن؛ مثل شعر و بازگویی آن نیست، بلکه فهمیدن آن و حتی تجسم مطالب در ذهن است.
6 توجه به مدت زمان هر جلسه آموزش یا تمرین: روان شناسی یادگیری تأکید می‌کند که در تعیین مدت جلسه آموزش برای فراگیران حتماً باید به میزان سن و ظرفیت و توانایی آن‌ها توجه شود. در مورد بزرگسالان دامنه توجه و تمرکز به مطالب درسی نزدیک 45 دقیقه است، لذا توصیه می‌شود بعد از این مدت فاصله‌ای برای استراحت در نظر گرفته شود.
تجربه‌ها و پژوهش‌های انجام شده نشان داده است که میزان یادگیری در جلسات فشرده نسبت به مواردی که بین جلسه‌های آموزش، فاصله مناسبی وجود دارد، بسیار کمتر است.
7 استفاده از چند حس: اگر دانش آموزان برای آموختن مطالب درسی از چند حس (بینایی، شنوایی و... ) استفاده کنند یادگیری عمیق‌تر و میزان قدرت یادآوری و یادداری بیشتر خواهد شد به خصوص آن که دانش آموزان تا سن 14 سالگی دارای حافظه بصری بسیار قوی هستند و اگر از وسائل کمک آموزشی؛ نظیر لوحه، طرح، منحنی، نمودار، عکس، نقشه و... که در آنان حس بینایی به کار گرفته می‌شود، استفاده کنند درجه یادگیری افزایش می‌یابد.
8 سازماندهی مطالب: سازماندهی مطالب درسی یا به اصطلاح طبقه بندی محتوی در ذهن، عامل مؤثری در حفظ و یادگیری محسوب می‌شود. بهترین روشن آن است که بین مطالب درسی ارتباط منطقی و معنی دار ایجاد کرده و هنگام مطالعه، یادداشت برداری شود. مشخص کردن مطالب مهم، برجسته کردن نکات اساسی و توضیح مطالب کلیدی در حاشیه یا در صفحه‌ای جداگانه به حفظ یادگیری و افزایش زمان یادداری کمک چشمگیری می‌کند.
9 مکان مطالعه: یکی از عوامل مؤثر در یادگیری، مکان مطالعه است. در انتخاب مکان مطالعه نکات زیر توصیه می‌شود:
1 ـ 9. از یک مکان نسبتاً ثابت برای مطالعه و انجام تکالیف درسی استفاده شود و مرتب محل مطالعه تغییر نیابد.
2 - 9. مکان مطالعه در جایی انتخاب گردد که متغیرهای مداخله گر؛ مانند: صدا، تصاویر تلویزیون، رفت و آمد افراد خانواده و... وجود نداشته باشد.
3 ـ 9. هنگام مطالعه به وضعیت نشستن توجه شود و به دانش آموزان توصیه گردد که از خمیده کردن ستون فقرات خود خودداری کنند. در حالت خوابیده یا دراز کش مطالعه ننمایید.
4 ـ 9. به این نکته مهم توجه شود که درجه دمای مکان مطالعه تأثیر چشم گیری در کارآیی فعالیت‌های مغزی و در نتیجه یادگیری دارد. هوای گرم و یا هوای بسیار سرد از یادگیری مطلوب جلوگیری می‌کند.

منبع:پایگاه اینترنتی معاونت فرهنگی تربیتی موسه امام خمینی

پیشرفت تحصیلی وعوامل موثر برآن- نویسنده :فاطمه رضایی

چنانکه آموخته های فرد متناسب با توان و استعدادهای بالقوه اش باشد یا فاصله ای بین توان بالقوه و توان بالفعل دانش آموز نباشد می گوئیم پیشرفت تحصیلی اتفاق افتاده است.

وضعیت فرهنگی خانواده:
در خانواده هایی که والدین از طریق کلام و رفتار به علم دانش آموز و معلم او احترام می گذارند موفقیت تحصیلی در این خانواده ها بیشتر مشاهده می شود. همچنین در خانواده هایی که والدین با کتاب، روزنامه و مطالعه سروکار دارند علاقمندی فرزند هم به مطالعه و بخصوص درس افزایش می یابد.

آرامش روانی و عاطفی خانواده:
در خانواده هایی که فرزندان احساس امنیت روانی می کنند و پیوسته پدر و مادر را حامی و پشتوانه خود می دانند انرژیهای روانی آنها برای تحصیل و موفقیت صرف می شود.

نوع دوستان دانش آموز و ویژگی های آنها:
داشتن دوستان صمیمی، نیکوکار، شاداب، سالم و درسخوان زمینه علمی بودن و به مطالب علمی پرداختن را فراهم می کند. ارتباط با دوستان علمی و تلاشگر، جذب گروه علمی شدن و توانایی های خود را نشان دادن باعث می شود رفتارهای علمی هم شکل بگیرد.

آموزشهای تقویتی:
والدین باید این اصل تربیتی را بیاموزند که همه دانش آموزان در یک زمان ثابت به یک سطح یادگیری نمیرسند بلکه زمان برای آنها متفاوت است. گاهی لازم است ساعات درسی افزایش یابد و یا استفاده از معلم کمکی، کتاب راهنما، سی دی های آموزشی و حضور در کلاسهای جبرانی بسیار مناسب و مفید خواهد بود.

انجام منظم تکالیف درسی در منزل:
انجام منظم تکالیف، آموخته ها را پایدار میکند. بین دانش آموز و مطالب درسی ارتباط شناختی ایجاد می کند. نظم در انجام کارها و آموزش، مغز را برای یادگیری فعالتر می کند و این دانش آموزان درسها را خوب یاد گرفته و پیشرفت می کنند.

آشنایی والدین با ویژگی های روانی فرزندان:
در خانواده هایی که والدین با ویژگی های روانی و شخصیتی فرزندان خود آشنایی دارند و آنها را ارضاء می کنند، تشویق فرزندان و پاداش دهی به موقع، علاقمندی آنها را برای یادگیری بالا برده و موجب پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می شود.

رفتار معلم و نوع برخورد او در کلاس:
یک تحقیق نشان می دهد ۷۱% دانش آموزان علت پیشرفت تحصیلی خود را “همدلی معلم” با آنها می دانند. آنها گفته اند ما در کلاس با این معلم راحت بودیم و این راحتی باعث می شد ما مطالب را راحت تر یاد بگیریم. یک معلم مهربان و صمیمی می تواند حتی خلاء عاطفی و روانی دانش آموزان را که با مشکلات خانواده ارتباط دارد پر کند. تشویق زبانی معلم و پاداش دادن او انرژیهای روانی فرد را فعال کرده و روز به روز پیشرفت تحصیلی و تعادل رفتاری دانش آموز بهتر خواهد شد.

افت تحصیلی چیست و عوامل موثر بر آن کدام است؟

وقتی فاصله بین استعداد بالقوه فرد و استعدادهای بالفعل او مشهود و زیاد باشد می گوئیم افت تحصیلی اتفاق افتاده است. افت تحصیلی فقط تجدیدی و مردود شدن نیست بلکه وقتی که یادگیریهای دانش آموز از توان بالقوه و حد انتظار کمتر باشد افت تحصیلی اتفاق افتاده است.

– ضریب هوشی پایین:
دانش آموزی که ضریب هوشی (آی کیو) او ۷۰ به پایین است طبیعتا در آموزش مشکل خواهد داشت. نباید دانش آموز را با دیگری مقایسه کرد بلکه باید کاری کرد که از استعدادهای حاضر بهترین استفاده را ببریم. احترام به هوش فرزندان، پذیرش آن از سوی خانواده و معلم و تلاش برای فعال کردن آن از ضروریات امور تربیتی است. دانش آموز با داشتن ضریب هوشی متوسط ( ۱۰۰ ) می تواند به درجات علمی خوبی برسد به شرطی آنکه امکانات روانی، محیطی و آموزشی مناسب هم فراهم باشد.

– بیسواد بودن والدین و عدم رفع اشکالات درسی دانش آموز:
بیسواد بودن والدین و ناتوانی آنها در هدایت تحصیلی فرزندان و رفع اشکالات درسی آنها یکی از عوامل مهم افت تحصیلی دانس آموز است. هوش و توان تحصیلی در این خانواده ها آسیب می بیند و فرزند روزبروز از نظر اعتماد بنفس به تحلیل می رود. بهتر است والدین به سوی با سواد شدن قدم بردارند و آموزش ببینند تا بتوانند با فرزندان خود ارتباط برقرار کنند و به آنها در یادگیری کمک کنند.

– مدرسه هراسی و ترس از معلم:
گاهی مدرسه هراسی و ترس دانش آموز از معلم آنقدر بالاست که تعادل روانی و رفتاری او را بهم می ریزد. اضطراب در احساس دانش آموزان اثر می گذارد، تمرکز ذهن را مختل می کند و هیجانات فرد از تعادل خارج می شود. دانش آموز در کلاس باید بتواند از معلم سوال کند و پاسخ بشنود. نباید دانش آموز پیش دیگران مسخره شود. تنبیهات شدید معلم هم باعث مدرسه گریزی دانش آموز می شود.

– نداشتن ارتباط بین والدین و مدرسه:
نبودن رابطه بین اولیاء و مدرسه باعث فراموش شدن معلم و دانش آموز می شود. ضعفهای او پنهان می ماند، اشکالات رفتاری و درسی رفع نمی شود. داشتن نمرات پایین و تکرار آنها بی کفایتی دانش آموز را تقویت می کند و ادامه این روند افت تحصیلی را بدنبال خواهد داشت. در مدرسه باید شرایطی فراهم شود که والدین بتوانند با آرامش و عزت نفس با مدیر، معلم و فرزند خود ارتباط برقرار کرده و درباره اخلاق، رفتار، درس و تلاش او جویا شوند.

– نبودن آرامش روانی و عاطفی در منزل:
عدم امنیت روانی در منزل، انداختن ترس و لرز بر جان فرزندان، کتک کاری بین زن و مرد، طلاق و جدایی، اعتیاد والدین، فقر و نداری، مهاجرت های تحصیلی و… از جمله عواملی هستند که در افت تحصیلی فرزندان بسیار موثرند. نمی توان بد زندگی کرد اما خوب تربیت نمود، بلکه در منزل باید زمینه های آرامش روانی، عزت نفس، پذیرش فرزندان، احترام به آنها، کنترل واژه ها و گرامی داشتن تلاش فرزندان در نظر گرفته شود تا دانش آموز با راحتی خیال، احساس ارزشمندی و احساس امنیت روانی به تلاش و تحصیل خود ادامه دهد.

– بکار بردن واژه های تحقیر آمیز در منزل:

نوع واژه هایی را که والدین در منزل بکار می برند اگر تحقیر آمیز و همراه با توهین باشد و این روند ادامه یابد آثار سوء روانی در فرزندان و حتی خود والدین می گذارد. واژه های منفی احساس بی کفایتی را در فرزندان تقویت می کند. دانش آموز خود را شایسته آموختن نمی داند و می گوید: من توان خواندن این درس را ندارم و یا من هرگز به جایی نمیرسم. این نگرش و خودپنداره دانش آموز درباره خود، ریشه در دوران کودکی و خانواده دارد. توهین به هوش دانش آموز و مسخره کردن نمره دریافتی او و مقایسه کردن فرزند با دیگران و همچنین بد گویی پشت سر معلم دانش آموز و به استهزاء گرفتن آموزش و پرورش از سوی “والدین ناوارد” از عوامل مهم افت تحصیلی فرزندان است. والدین اگر فرزندان سالم، نیکوکار و درسخوان می خواهند اولین کار این است که باید در منزل واژه های خود را کنترل نمایند. کلماتی را بکار ببرند که شادابی، خودارزشمندی، تلاش و “خودپنداره مثبت” را تقویت کند.

– روش مطالعه غلط و معنی دار نبودن آموخته ها:
خوابیده درس خواندن، قدم زنان درس خواندن، در جای بسیار نرم نشستن، نزدیکی زیاد چشم به کتاب، رعایت نکردن استراحت در طول مطالعه، نداشتن تمرکز و دقت، شلوغ بودن روی میز مطالعه و… باعث می شود یادگیری به نحو مطلوب اتفاق نیافتد و ما نتوانیم در امتحان نمره مناسب بگیریم.

– کارا نبودن معلم در تدریس:
معلم باید با علم روانشناسی و تدریس روز آشنا باشد. از دانش آموزان درباره شیوه تدریسش نظرخواهی کند و با همکاران موفقش مشورت کند.

– اختلات شخصیتی و مشکلات جسمانی کودک:
گاهی علت افت تحصیلی دانش آموز به ویژگی های روانی و شخصیتی فرد برمی گردد. بیش فعال بودن کودک، اختلال سلوکی، افسردگی های خفیف، نگرانی از خانواده، مهاجرت از مدرسه قبلی، آزار و اذیت دانش آموزان، طلاق و جدایی، بی سرپرست بودن یا بد سرپرست بودن دانش آموزان و مشکلات شخصیتی دیگر می تواند افت تحصیلی رابرای فرزند فراهم کند. گاهی علت مشکلات تحصیلی و یادگیری دانش آموز مشکلات فیزیولوژیکی و بدنی است. کم خونی، بیماری قند، داشتن انگل، اختلال در غده تیروئید، صرع خفیف و ناشناخته و… از جمله عواملی هستند که می تواند در تحصیل دانش آموز اثر گذاشته و افت تحصیلی را بوجود آورند.

– اضطراب در امتحان و ترس از نمره کم:
اضطراب در امتحان اگر شدید باشد تمرکز فرد، مختل شده و پردازش مطالب در ذهن بهم می ریزد و باعث افت تحصیلی می شود.

برگرفته از کتاب: روانشناسی خانواده، نوشته حسین علیزاده