همیار معلم- نویسنده: خانم رضایی

براساس آخرین یافته‌های علمی دانشمندان تعلیم و تربیت مثل جان دیوئی و... برای یادگیری بهتر وعمیق‌تر در دانش‌آموزان بهتر است آنان را فعال بارآورده و آنان را در یادگیری مشارکت دهیم.
برای مشارکت و افزایش یادگیری در آموزش‌های مدرسه، استفاده از شیوه‌های تحقیق و پژوهش بیش از سایر شیوه‌ها توصیه و تاکید شده است. معلم باید در نقش راهنما، هدایت‌گر و دوست صمیمی دانش‌آموزان باشد و زمینه رشد و خلاقیت آنان را فراهم نماید اما امروز فاصله بین معلم با دانش‌آموزان از نظر فکری، تجربی ، روانی ، شناختی و عاطفی مانع ارتباط نزدیک وتعامل آنان با یکدیگر شده است و لذا معلم و دانش‌آموزان نسبت به یکدیگر احساس بیگانگی دارند و بعضا عدم تعامل صحیح و صمیمی منجر به تنفر آنان از یکدیگر شده و فضا و محیط آموزشگاه‌ها (مدارس) را تبدیل به یک فضای بدبینی ونامساعد برای طرفین کرده که علاوه بر عدم رشد شکوفایی استعداد دانش‌آموزان، در تربیت صحیح اسلامی آنان ناموفق جلوه‌گر می‌شود. لذا بیش از هر زمان دیگر طرح همیار معلم احساس می‌شود که با سیاستگذاری و تدبیر حوزه ستادی وزارت آموزش و پرورش و عملیاتی و اجرایی نمودن آن در مدارس امکان‌پذیر خواهد بود.
تعریف همیار معلم:
 با هدایت و راهنمایی معلمان، دانش‌آموزان قوی از نظر علمی (زرنگ) دانش‌آموزان ضعیف کلاس را کمک و تحت پوشش قرار داده و با تمرین،تکرار و مشارکت، آنان را به سطح قابل قبولی ارتقا داده تا آنها به سطح علمی متوسط در کلاس برسند. براساس این طرح معلم با شناخت و سازماندهی دانش‌آموزان کلاس می‌تواند از توانمندی‌های فکری و علمی دانش‌آموزان معدل بالا در جهت تقویت دروس دانش‌آموزان ضعیف استفاده نماید. شناسایی دانش‌آموزان می‌تواند براساس معدل، استعداد و توان مالی آنان باشد. امروز طرح همیار معلم در حوزه‌های علمیه از طریق طلبه‌ها به‌صورت مباحثه و مذاکره صورت می‌گیرد و تقریبا موفق بوده و هست. علاوه بر نگرش دینی و مذهبی در دنیای امروز، فراهم کردن زمینه‌های مشارکت دانش‌آموزان در برنامه‌های تربیتی مثل مراسم صبحگاهی، سرود، مسابقات فرهنگی و همچنین برنامه‌های آموزشی مثل نمایندگی کلاس
(‌مبصری)، حضور وغیاب و ... حتی در حوزه‌های خدماتی مثل تعاونی‌های آموزشگاهی، نظافت مدرسه و ... در دنیای معاصر، متداول و درحال اجرا می‌باشد. ایجاد زمینه‌های مشارکت دانش‌آموزان در حوزه‌های آموزشی- تربیتی جهت تکوین شخصیت آنان و داشتن روحیه مسئولیت‌پذیری و انتقاد پذیری و تعاون وهمکاری یکی از سیاست‌ها و اهداف وزارت آموزش وپرورش می‌ باشد.
مزایای طرح همیار معلم:
1- جلوگیری از افت تحصیلی دانش‌آموزان بخصوص دانش‌آموزان ضعیف.
2- ایجاد روحیه تعاون، همکاری و احساس مسئولیت در دانش‌آموزان. 
3- کاهش حجم کاری، کلاسی و درسی معلم و استفاده بهینه از فرصت به دست آمده جهت هدایت و راهنمایی دانش‌آموزان.
4- کاهش هزینه‌های دولت. با این روش می‌توان یک سوم از برنامه‌ها و فعالیت‌های کلاس را کاهش داده و از طریق دانش‌آموزان عملی نمود.
5- کاهش نیروی انسانی در مدارس، به‌طوری که حدودا یک سوم معلمان جای خود را به دانش‌آموزان واگذار می‌نمایند.
6- احساس شخصیت، بالندگی، خلاقیت و نوآوری در دانش‌آموزان.
7-  یادگیری بهتر و موثرتر همراه با صمیمت و نشاط دردانش‌آموزان همسن و سال. 
8- تعامل بهتر و بیشتر دانش‌آموزان با یکدیگر در راستای اهداف مشخص و در نهایت ارتقای تحصیلی به‌جای اتلاف وقت. 
9-  انعطاف و استمرارآموزش و یادگیری. علاوه بر مدرسه، در منزل به‌صورت اینترنتی، تلفنی و یا در پارک و سایر اماکن آموزشی و تفریحی مثل فرهنگسراها و...
10- افزایش مشارکت و همکاری اولیا با یکدیگر و توجه بیشتر آنان به سرنوشت همه دانش‌آموزان .
11- پویایی و خود جوشی همه دانش‌آموزان در یک رقابت سالم وسازنده و رشد و شکوفایی استعدادهای همه دانش‌آموزان و نه یک عده خاص .
12-فرهنگ سازی و نهادینه شدن مشارکت دانش‌آموزان در همکاری  و همیاری یکدیگر .
ویژگی‌های طرح‌ همیار معلم (پیشنهادها):
1- می‌تواند در مدارس پنجم و ششم ابتدایی ، راهنمایی و یا متوسطه باشد.
2- می‌تواند به‌صورت آزمایشی در یک پایه یا یک درس و یا  در یک استان باشد.
3- کتب درسی طوری طراحی و تنظیم شود که زمینه‌های مشارکت آنان را فراهم نماید.
4- آموزش‌های لازم به معلمان داده شود.
5- از تجارب سایر کشورهای پیشرفته جهان استفاده شود.
6- امکانات تعاملی (آموزش از راه دور) مثل امکانات اینترنتی و الکترونیکی در مدرسه و منزل فراهم گردده 
7- نمره دانش‌آموزان براساس گروهی محاسبه و در کارنامه آورده شود.
8- ابتدا در مجتمع‌های آموزشی( با توجه به داشتن امکانات لازم) آزمایشی و اجرایی شود.
9- از کلاس ششم ابتدایی سال‌جاری شروع شود البته می‌توان از کلاس‌های بالاتر برای کلاس‌های پایه پایین‌تر استفاده کرد.
10-  از طریق انجمن اولیا ومربیان آموزش‌های لازم و اطلاع رسانی به اولیا صورت گیرد.
11- با ارگان‌ها و سازمان‌های ذیربط مثل صدا و سیما 
و‌... هماهنگی‌ و همکاری شود.
12- این طرح می‌تواند کلاسی و یا براساس پایه‌های تحصیلی باشد.

منبع: روزنامه رسالت

ارتقا معدل-نویسنده خانم رضایی

راهبردهایی برای افزایش معدل

برای ارتقاء نمرات کارهای زیادی می‌توان انجام داد. اما تجربه بچه‌های ممتاز نشان می‌دهد که اگر راهبردهای زیر را دنبال کنید، به طور یقین بالا‌ترین نمره را به دست می‌آورید:

* کلاس‌های غیردرسی خود را محدود‌تر کنید؛

نمی‌شود با ۳ روز کلاس زبان، موسیقی و... روی درس متمرکز شد. ساعات مطالعه‌تان را تا جایی که می‌توانید افزایش دهید و بیشتر انرژیتان را روی درس خواندن متمرکز سازید.

* راز کسب نمره، عشق و علاقه و خوب خواندن است.

تا وقتی برای پدر و مادر یا معلم درس می‌خوانید، برای رفع تکلیف کار خواهید کرد. در‌این نوع درس خواندن‌ها، شور و کیفیتی وجود ندارد. در این صورت شما جزو آدم‌های نیمه موفق خواهید بود. ولی اگر به خاطر دلتان، خوب درس بخوانید، در تحصیل و کسب نمره موفق می‌شوید. پس عاشق کارتان باشید.

* برای خوب خواندن، باید به کتاب درسی مسلط شوید.

همه مطالب به ویژه دروس اختصاصی را به طور مفهومی و دقیق بخوانید، حتی اگر لازم بود از کتاب کمک درسی استفاده کنید، تمام «فعالیت‌ها»، «مثال‌ها»، «فکر کنید‌ها»، «خود را بیازمایید‌ها» و پرسش‌های انتهای هر فصل کتاب درسی را یک به یک و با دقت پاسخ دهید. این پرسش‌ها ارزش سؤالی زیادی دارند.

* پس از مطالعه مفهومی و حل تمرین‌های کتاب، ‌اشکالات خود را برطرف کنید. از نکاتی که آموخته‌اید، یادداشت بردارید، سپس تمرینات مفهومی بیشتری از کتاب‌های کمک درسی حل کنید.

* اما حل تست! حل تست تا حدی به تسلط شما کمک می‌کند؛ از تست به عنوان سؤال و مسئله استفاده کنید، ولی نباید حل تست را، آن هم با راه حل‌های تستی، جایگزین مسائل تشریحی کرد. حل تست، بیشتر یک اندوخته برای کنکور سال بعد است. تازه باید مراقب باشید از راه حل‌های کوتاه تستی برای حل مسائل تشریحی به ویژه سؤال‌های امتحانات نهایی استفاده نکنید.

* وقتی می‌توانید به سراغ حل تست بروید که اولاً:

در هیچ درسی عقب افتادگی نداشته باشید، ثانیاً: درس‌هایتان را با کمک منابع، آنقدر عمیق مطالعه کرده باشید که بتوانید به راحتی به تمرین‌های تشریحی پاسخ دهید.

 مهارت‌های امتحانی را تمرین کنید

تقریباً همه بچه‌های سال سوم احساس می‌کنند همه چیز را می‌دانند و برای گرفتن نمره ۲۰ در امتحان‌ها شرکت می‌کنند، اما در عمل نمره کارنامه آن‌ها ۲، ۳ نمره کمتر از انتظارشان می‌شود. اگر از آن‌ها علت را بپرسید، می‌گویند: «چیزی نبود، اشکالات الکی، بی‌دقتی، بی‌خودی.» اما تحقیقات نشان می‌دهد که کم شدن نمره اکثر بچه‌های دبیرستانی، بیشتر به خاطر ضعف مهارت‌های امتحانی به ویژه مهارت نوشتاری آنان است نه بی‌دقتی و اشکالات الکی! حواستان جمع باشد برای کسب نمره بالا، خوب دانستن کافی نیست؛ بلکه باید یاد بگیرید آنچه که آموخته‌اید را خوب بیان کنید. برای این منظور:

* نمونه سوالات امتحانات نهایی را حل کنید.

پس از یاد گرفتن کامل مطلب، حل تمرین‌های کتاب درسی و برطرف کردن‌ اشکالات، نمونه سؤال‌های امتحانات نهایی یا هماهنگ کشوری را حل کنید. سعی کنید طرز پاسخگویی به سؤال‌های نهایی را خوب بیاموزید. همچنین با روش تصحیح اوراق خوب آشنا شوید.

* لزوما سوالات هر سال شبیه هم نیست.

این خطاست که فکر کنید سؤال‌های امتحان نهایی سال بعد باید شبیه سال‌های قبل باشد؛ در دو سه سال اخیر، طراحان تلاش کردند سؤال‌های مفهومی را در قالب‌های جدید و نو طرح کنند. به همین خاطر تاکید می‌کنیم که روی سؤالات مفهومی منابع کمک درسی بیشتر کار کنید.

*مراقب باشید اگر بدخط هستید و از کارهای نوشتاری مانند حل تمرینات گریزانید، بیشتر در معرض بد امتحان دادن و پایین آمدن نمره و معدل قرار دارید.

* به‌ اشکالات خود حساس باشید. بسیاری از بچه‌ها‌ اشکالات ساده مانند خطای محاسبه، درست نخواندن متن سؤال و... را‌ اشکال نمی‌دانند. آنها بلد نبودن‌های بزرگ را‌ اشکال می‌دانند و بسیاری هم در توهم بلد بودن هستند. این نگاه به اشکال و اشکال‌گیری، حساس نیست، ولی بچه‌های ممتاز، حتی با یک‌ اشتباه ساده محاسباتی، دوباره مسئله را حل می‌کنند. آن‌ها نسبت به ساده‌ترین اشکالات خود بی‌رحم هستند.

این تجربه را از آن‌ها بیاموزید! برای گرفتن نمره ۱۸ یا ۱۹ دانستن مطلب کافی است، ولی برای گرفتن نمره ۲۰، تسلط و حساسیت به اشکالات اهمیت بیشتری دارد.

عقب افتادگی درسی را جبران کنید

* از تلنبار شدن درس‌ها جلوگیری کنید. از هر فرصتی از جمله تعطیلات برای جبران عقب افتادگی درسی خود استفاده کنید.

* اگر عقب افتادگی‌تان در یک درس زیاد است، از ابتدای کتاب شروع نکنید؛ در این حالت بهتر است اول درس‌های جدید مدرسه را بخوانید، سپس یک یا چند مبحث عقب افتاده را انتخاب کرده و در اوقات اضافی آن‌ها را جمع و جور کنید!

* اگر‌ اشکالات شما در دروسی مانند عربی یا ریاضی و... ریشه‌ای است یا خودآموزیتان کند است یا علاقه زیادی به آن درس ندارید، بهتر است با کمک معلم آن‌ها را برطرف سازید؛ در این صورت پیشرفت‌تان سریع‌تر می‌شود.

خوب برنامه‌ریزی کنید

* سعی کنید در شروع به طور روزانه برنامه‌ریزی کنید و در صورتی که موفق به انجام آن شدید، به صورت ۲ تا ۳ روزه برنامه‌ریزی کنید. وقتی برنامه هفتگی داشته باشید که از نظم خود مطمئن شدید.

 * به روز باشید، تکالیف هر روز مدرسه را در همان روز تک به تک انجام دهید؛ این راز منظم شدن و جلو زدن از سایرین است.

* تکالیف زیاد و پر حجم یک درس را در طول هفته تقسیم کنید.

* اگر می‌خواهید موفق باشید، در دروسی که تکالیف معلم را کافی نمی‌دانید، یک برنامه تکمیلی و جبرانی با کتاب‌های کمک درسی تنظیم کنید. فراموش نکنید که تکلیف فعالیتی است که شما باید برای موفقیت انجام دهید و فقط محدود به کارهایی که معلم از شما می‌خواهد، نمی‌شود.

* سعی کنید طوری عمل کنید که تکالیف و دروس مربوط به هر هفته را در همان هفته تمام کنید و بدهکاری درستان را به هفته بعد منتقل نکنید. در یک کلام، خودتان را بیشتر با مدرسه‌تان هماهنگ سازید و به هیچ وجه از برنامه‌های مدرسه فاصله نگیرید.